- Tłumaczenie: Bolesław Leśmian
- Wydawnictwo: Skrzat
- Rok wydania: 2009, wyd II
- Seria: Klasyka z feniksem
- Oprawa: twarda
- Ilustracje: Suren Vardanian
- Liczba stron: 240
- ISBN: 978-83-7437-237-4
Edgara Allana Poe, amerykańskiego poety, nowelisty, krytyka literackiego oraz redaktora, chyba nikomu nie trzeba przedstawiać. W jego twórczości dominują wątki zarówno z fantastyki jak i horroru, i mimo tego, że są to moje ulubione gatunki literackie, długo zwlekałam z sięgnięciem po jego dzieła. Nadarzyła się ku temu okazja z chwilą, w której w me ręce trafił zbiór piętnastu opowiadań jego autorstwa zebranych w pięknie wydanej książce pt „Opowieści niesamowite”. Zostały one przetłumaczone na nasz rodzimy język przez Bolesława Leśmiana, a za zamieszczone ilustracje w zbiorze odpowiedzialny jest Suren Vardanian, którego dzieła miałam już możliwość podziwiać przy okazji lektury takich książek jak „Podróże Guliwera”, „Przygody Tomka Sawyera” czy serii książek o przygodach Pana Kleksa („Akademia Pana Kleksa”, „Podróże Pana Kleksa”, „Tryumf Pana Kleksa”). „Opowieści niesamowite” zostały wydane pod znakiem „Klasyka z feniksem”. Pod jej banderą znajdują się historie, które mimo upływu dziesiątek lat od czasu ich pierwszej publikacji, są nadal chętnie czytane przez rzesze czytelników na całym świecie. Wiecznie żywe i niezapomniane, odradzające się niczym feniks z popiołów, nieśmiertelne.
Spośród zamieszczonych w książce opowiadań na szczególną uwagę z pewnością zasługuje historia pt „Czarny kot”. Opowiada ona o mężczyźnie, który od zawsze kochał zwierzęta. Wśród swoich licznych pupili miał też czarnego kocura imieniem Pluton, swojego ulubieńca, którego darzył szczególnymi uczuciami. Jednakże z czasem, pod wpływem destrukcyjnego w skutkach zażywania alkoholu, zmienia się wręcz nie do poznania charakter bohatera. Zaczyna być okrutny w stosunku do swojej żony, jak i ukochanego kota. Któregoś dnia będąc w stanie upojenia wydłubuje kotu nożem oko, przez co zwierzę zaczyna unikać swego właściciela. Z tego powodu, w napadzie szału, mężczyzna wiesza kota. Los chciał, że tej nocy, w której zabił zwierzę, w jego domu wybucha tajemniczy pożar. Wśród zgliszczy znaleziona zostaje figura gigantycznego kota. Początkowy niepokój udaje mu się uciszyć w miarę logicznymi wyjaśnieniami całego zajścia i jego życie wraca pozornie na spokojne tory. Podczas odwiedzin w jednej z tawern, bohater natyka się na kocura bardzo podobnego do Plutona – nie ma jednego oka, a jego futro jest prawie całe czarne. Wyjątek stanowi nieokreślonego kształtu biała pręga na brzuchu zwierzęcia. Z czasem nabiera ona dającą się rozpoznać formę, która zaczyna wzbudzać w mężczyźnie przerażenie. Z dnia na dzień czuje do kota coraz większą odrazę i strach. Aż pewnego dnia dochodzi do nieszczęścia…
„Czarny kot” w dużej mierze przypomina inne opowiadanie zawarte w tym zbiorze – „Serce – oskarżycielem”. Obie historie poruszają takie tematy jak względne poczucie bezpieczeństwa po dokonaniu przerażającej zbrodni, poczucie winy, wyrzuty sumienia, zszargane do granic możliwości nerwy i ostateczna utrata panowania nad sobą. Dodatkowo oba opowiadania stawiają pytania o to, czy ich bohaterowie są jeszcze aby normalni, czy też ogarnęło ich już totalne szaleństwo.
O ile wspomniane powyżej opowieści były dla mnie jak najbardziej zrozumiałe, potrafiłam bezproblemowo odczytać ich sens oraz przesłanie, o tyle inne przyprawiały mnie o zawrót głowy i pozostawiały na końcu z otwartą buzią oraz pytaniem – o co tu właściwie chodziło? Tego typu historią było dla mnie opowiadanie pt „William Wilson”, w którym narrator czując zbliżającą się śmierć pragnie wytłumaczyć się ze swoich życiowych występków. W tym celu cofa się aż do lat wczesnego dzieciństwa i momentu, w którym to w szkolnych murach poznaje zagadkowego chłopca. Od samego początku zaczynają ze sobą rywalizować, a ten drugi stara się do niego upodobnić. Wszystko zmienia się w dniu, w którym nasz bohater zakrada się nocą do miejsca spoczynku Wilsona i widzi jego prawdziwą tożsamość. Widok ten tak bardzo go przeraża, że postanawia opuścić szkołę i wyjechać jak najdalej, gdzie nikt go nie zna. Jednakże nie dane mu jest zaznać spokoju, bowiem odnosi wrażenie, że Wilson stał się jego prześladowcą. Czy tak faktycznie się stało? Kim tak naprawdę jest ów Wilson? O ile większa część tej historii była dla mnie zrozumiała, o tyle końcowe wydarzenia stanowią dla mnie pewną zagadkę, na którą nie potrafię odnaleźć zadowalających mnie odpowiedzi.
Język Edgara Allana Poe jest specyficzny, przez co odbiór jego opowiadań stanowić może dla niektórych spory problem. Konstruuje on długie, mocno rozbudowane zdania, które należy czytać w pełnym skupieniu, aby nie utracić sensu płynącego z ich całości. Wszystko, o czym pisze, jest bardzo szczegółowe, obrazowe i sugestywne. Nie ważne, czy mówi o czyimś wyglądzie, opisuje miejsca zdarzeń, uczucia targające bohaterami, czy też stara się zobrazować nam ich psychikę – wszystko to czyni niezwykle dokładnie i skrupulatnie. Dzięki temu jego opowieści były w stanie wzbudzić we mnie szereg przeróżnych emocji – niepokój, zwątpienie, niedowierzanie, odrazę, pogardę i wiele innych. Wizje przedstawione w jego historiach są z całą pewnością śmiałe, momentami obrazoburcze, bywają też niedorzeczne. Wielu już zastanawiało się, czy tego typu historie mógł zrodzić normalny prawidłowo funkcjonujący umysł, czy też są one wytworem prawdziwego szaleńca. Sama nie potrafię udzielić Wam na to odpowiedzi, gdyż jest to po prostu niemożliwe. Dla mnie opowieści Edgara Allana Poe są wyjątkowe pod każdym względem, a ich wyjątkowość polega na tym, że jak wskazuje nam tytuł książki są po prostu niesamowite.
Czy mogę polecić Wam ten zbiór opowieści pana Poe? Szczerze mówiąc? Nie wiem. Przeczytawszy jego historie wiem już, że nie są one proste w odbiorze, nie tak łatwo zrozumieć płynący z nich sens, a czasami tak mieszają w głowie… Mówi się, że z klasyką się nie dyskutuje, jednak w tym momencie można się sprzeczać z tym stwierdzeniem. „Opowieści niesamowite” Edgara Allana Poe niech przeczytają osoby, które nie boją się stawić czoła pokrętnej wyobraźni autora. Jest to doprawdy prawdziwe wyzwanie zmierzyć się z jego piórem i nie każdemu będzie dane mu sprostać. Zadajcie więc sobie pytanie: czy to aby dla mnie? A jeśli odpowiedź będzie twierdząca, sięgnijcie wówczas po tę książkę. Tylko nie mówcie później, że Was nie ostrzegałam…!
„Zgroza i przerażenie zawsze – ręka w rękę – pędzą po swoich ścieżkach.” (s. 54)
Moja ocena: 5/6
Recenzja bierze udział w wyzwaniu: „Czytam Fantastykę II”
Recenzja opublikowana również: