70. "Tajemnica Abigel" – Magda Szabó

Pani Magda Szabó to znana i ceniona autorka węgierska pisząca powieści skierowane głównie do kobiet. Ukończyła Uniwersytet w Debreczynie, w którym w 1917 roku przyszła na świat. Zdobyła uprawnienia do nauczania węgierskiego oraz łaciny. Dzięki temu podjęła pracę w charakterze nauczycielki w żeńskiej szkole w Debreczynie oraz w Hódmezővásárhely. Pracowała również w Ministerstwie Religii i Edukacji [1945-1949], a w międzyczasie [w roku 1947] wyszła za mąż za pisarza i tłumacza – Tibora Szobotkę. Zaczęła swą pisarską karierę od tomiku wierszy zatytułowanym „Owieczka”. Następnie spod jej pióra wyszło dzieło „Powrót do ludzi” – było to w roku 1949, w którym otrzymała nagrodę Baumgarten Prize. Czas komunizmu na Węgrzech był okresem niespokojnym, podczas którego zakazano wydawania jej prac. W tym okresie rozpoczęła swe pierwsze kroki jako powieściopisarka debiutując w 1958 roku książką „Fresk”, która wśród czytelników cieszyła się wielkim zainteresowaniem. Jej kolejne powieści przetłumaczono na wiele języków i trafiły do 42 krajów na całym świecie. Autorka była wielokrotnie nagradzana w swym rodzimym kraju. Również powieść „Tajemnica Abigel” została zauważona i doceniona. Znalazła się na szóstym miejscu węgierskiej listy najpopularniejszych książek wg BBC Big Read. Pisarka zmarła pięć lat temu, 19 listopada 2007 roku w Kerepes na Węgrzech.

W moje ręce nie tak dawno temu trafiło dzieło „Tajemnica Abigel”, do lektury której zasiadłam z oczekiwaniem, że oto w moich rękach znalazła się książka godna uwagi, dla której warto poświęcić swój wolny czas. Czy tak właściwie było? O tym już za moment.

Gina Vitay to czternastoletnia dziewczyna, córka generała, mieszkająca w Budapeszcie i na co dzień uczęszczająca do świeckiej szkoły imienia Atala Sokoray. Wychowywana od dwunastu lat przez guwernantkę – Francuzkę Marchelle, gdyż jej matka zmarła, kiedy dziewczynka miała zaledwie dwa latka. W wolnym czasie wraz z ojcem odwiedza swą nieco ekscentryczną ciotkę Mimó, która w swoim mieszkaniu lubi organizować wytworne spotkania elity społecznej. Mimo trwającej drugiej wojny światowej, Gina wiedzie dość beztroskie życie, korzystając ze wszystkich możliwych uroków związanych z młodością. Z powodu zaostrzenia się sytuacji na froncie, Marchelle zmuszona jest wracać do ojczystego kraju, pozostawiając tym samym dziewczynkę z jej ojcem. Generał bez większych wyjaśnień wywozi córkę poza granice Pesztu, do odległego miasta o nazwie Arkod. To tu mieści się protestancka pensja z internatem imienia biskupa Matuli. Od tej chwili Gina będzie mieszkała w tym miejscu i uczęszczała do szkoły wraz z resztą uczennic pensji, zwanych matulankami. Dziewczynka niczego nie rozumie – dlaczego ojciec zostawia ją samą w takim miejscu? Czemu nie chce wyjaśnić jej, co takiego się stało, iż wywiózł ukochaną córkę daleko poza granice miasta nikomu niczego nie wyjawiając? Klamka zapadła, ojciec wyjechał, a Gina została sama w obcym dla siebie świecie. Zbuntowana przeciwko całemu światu, przeciwko nowym koleżankom oraz gronu pedagogicznemu staje się z czasem zupełnie osamotniona. Czy poradzi sobie w nowej szkole? Dowie się, co takiego się stało, że ojciec przywiózł ją do tego miejsca, które bardziej przypomina więzienie niż szkołę? Czy wytrwa w tym trudnym dla siebie okresie z dala od najbliższych? Z czasem Gina zauważa, że ktoś jednak nad nią czuwa… ktoś, kto podpisuje się pod liścikami jako Abigel. Czy dziewczyna pozna jej tajemnicę?

„Całą mnie pochłonęli, to już nie jestem ja – myślała z rozpaczą. Nawet loków mnie pozbawili. Teraz już nic nie pozostało z tego, czym byłam kiedyś.” [s. 28]

„Próbowała sobie wyobrazić, jak to jest, kiedy wszystkie okna można otworzyć i na każdej ulicy świecą latarnie, nie ma wojny i nie ma śmierci, i nie ma poważnych tajemnic, nie ma niebezpieczeństwa i zniszczenia.” [s. 145]

„Ten czarno – biały surowy świat był przynajmniej uczciwy. Nie miał nic wspólnego z podłością, zdradą, hańbą, śmiercią lub niebezpieczeństwem.” [s. 302]